Sluiten van kringlopen is een essentieel onderdeel van de circulaire economie. Kringlopen kunnen (beter) gesloten worden door bijvoorbeeld emissiearme grondstoffen en productiewijzen te gebruiken, door een efficiënte benutting van mineralen en nutriënten (eiwit), en door goed benutbare meststoffen te produceren, die ook op de juiste wijze gebruikt worden. Met minimale emissies uit de kringloop wordt tegelijkertijd bijgedragen aan een meer klimaatneutrale voedselproductie.

Het sluiten van kringlopen als begrip wordt daarom veel gebruikt in het maatschappelijke en politieke debat. Echter, het ontbreekt aan een gemeenschappelijke definitie van wat een gesloten kringloop is, en aan een schaal om de mate van geslotenheid te kwantificeren. Tevens is een gestructureerde afweging van de ‘trade offs’ van het grootste belang om tot afgewogen besluitvorming te komen. Tot slot zijn kringlopen inhoudelijk moeilijk te vatten: niet alleen op technisch vlak blijken ze ingewikkeld; ook is de nutriëntenkringloop sterk verweven met economische, politieke en culturele aspecten. Deze thema’s vragen om een gestructureerde, systemische en geprotocolleerde aanpak. De KringloopToets (KLT) voorziet in zo’n aanpak.

De KLT is als afwegingsinstrument succesvol gebleken om samen met een brede vertegenwoordiging van stakeholders tot gezamenlijke duiding van de effecten van mogelijke (beleids)maatregelen te komen. Daarbij worden niet alleen de effecten op kringlopen in kaart gebracht, maar ook op het systeem als geheel. Zo is er expliciet aandacht voor o.a. emissies van broeikasgassen, energiegebruik, productiviteit en internationale handel.  Tegelijkertijd worden verschillende schaalniveaus (bedrijf, regio, continent, wereld) in samenhang beschouwd. Door de voortdurende participatie en visuele insteek wordt de complexe materie voor de stakeholders inzichtelijk en op onderdelen gekwantificeerd. Zo ontstaat overzicht over het geheel aan afwegingen en aspecten. De betrokkenen krijgen hiermee gemeenschappelijke inzichten in richting en omvang van effecten, en meer in het algemeen in het functioneren van kringlopen.

In deze PPS willen we de KLT verder ontwikkelen in drie richtingen, die simultaan en in interactie uitgewerkt worden: (a) de KLT inzetten voor ontwerpend onderzoek om te komen tot nieuwe (gedragen) publiek-private arrangementen om kringlopen beter te sluiten, (b) de KLT verder protocolleren voor bredere toepassing én kwaliteitsborging, en (c) een nieuwe werkwijze voor het kwantificeren van het sluiten van de nutriëntenkringloop met de KLT, om daarmee meer in detail te kunnen bepalen wat de effecten van een maatregel zijn. Door te werken met concrete casussen die voortkomen uit vragen uit de praktijk worden ‘fieldlabs’ gecreëerd voor verdere ontwikkeling van de KLT als instrument. Tegelijkertijd krijgen betrokkenen door de uitvoering direct resultaat en inzicht in het voor hen relevante vraagstuk. Voorts, wordt aan de hand van deze fieldlabs onderzocht hoe en onder welke condities de KLT bijdraagt aan een transformatie richting  kringlooplandbouw. Daarbij kijken we naar het instrument (tool en data), de microcontext (vormgeving gespreksbijeenkomsten: wie, wat, waar, hoe) en de macro-context (omgeving waarin inzichten uit de gesprekken worden geïmplementeerd).