Wie gezonder eet, meer beweegt en meer naar buiten gaat, is minder vaak ziek en leeft meer jaren in goede gezondheid. Maar hoe zorg je ervoor dat dit ook echt gebeurt? De Topsectoren Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, Agri & Food en Life Sciences & Health hebben de handen ineengeslagen om dit samen voor elkaar te krijgen.

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat voeding en leefomgeving een belangrijke rol kunnen spelen bij het voorkómen van gezondheidsproblemen. Om de gezondheid en vitaliteit van Nederlanders te versterken, moet er hard gewerkt worden aan het versterken en versnellen van preventie. De Covid-19-pandemie heeft zeer duidelijk laten zien hoe urgent dit is. Maar de vraag is: hoe breng je de werkvelden ‘voeding’ en ‘gezondheid’ en ‘zorg’ bij elkaar? Want al lijkt de verbinding logisch, de praktijk is anders.

Roadmap Voeding, Gezondheid en Leefomgeving
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft voor het maatschappelijke thema Gezondheid & Zorg vijf missies opgesteld. In de centrale missie is het doel gesteld dat in 2040 alle Nederlanders tenminste vijf jaar langer leven in goede gezondheid en dat de gezondheidsverschillen tussen de laagste en de hoogste sociaal-economische groepen met dertig procent zijn afgenomen. Goede voeding speelt daarin een essentiële rol. Daarom is een samenwerking tussen de drie topsectoren, die over gezondheid en zorg, gezonde voeding en een groene leefomgeving gaan, niet meer dan logisch!

Dit heeft geresulteerd in een Roadmap Voeding, Gezondheid en Leefomgeving, waarin het draait om vier actielijnen:

1) Kennisontwikkeling voor gezonde voeding en gezonde leefomgeving
2) De Gezonde Jeugd / School
3) De Gezonde Regio
4) Kennisplatform Voeding, Gezondheid en Leefomgeving

Gezonde voeding en gezonde leefomgeving
Actielijn 1 richt zich op het ontwikkelen van nieuwe cross-over programma’s en projecten gericht op kennis en innovatie en een brede opschaling van resultaten. In 2021 hebben de drie topsectoren voor het eerst een gezamenlijke oproep voor nieuwe projecten gedaan. Dit heeft geleid tot de honorering van maar liefst acht cross-over PPS-projecten en met een totale omvang van ca. 4,7 miljoen euro, waarbij de financiering geleverd wordt door alle drie de topsectoren. De nieuwe projecten gaan werken aan onder andere de ontwikkeling van gepersonaliseerde voedingsproducten, voeding om de veroudering van het vaatstelsel en dementie te vertragen en de inzet op meer groen in woningbouw.

Daarnaast wordt er gewerkt aan het opstellen van een gezamenlijk cross-over NWO-call voor publiek-private samenwerking waarin de focus ligt op de rol van voeding in relatie tot (preventieve) gezondheid van mensen en het verminderen van de impact van zoönosen (zoals corona) op humane en veterinaire gezondheidszorg.

Gezonde Jeugd / School
Via actielijn 2 werken de drie topsectoren samen aan het bundelen van (regionale) initiatieven voor de implementatie van programma’s op het gebied van gezonde voeding en leefomgeving.

Een van de initiatieven binnen deze actielijn is het project ‘Ontwikkelplek voor de Toekomst’. Dit is een ontmoetingsplek (living lab) voor leerlingen, ouders en buurtgenoten waar verschillende partijen met elkaar samenwerken om zo de ontwikkelingskansen van kinderen uit kwetsbare gezinnen en buurten te bevorderen. Via deze ontwikkelplek wordt de talentontwikkeling van kinderen gestimuleerd, draaien er programma’s gericht op gezonde voeding, leefstijl en sport en wordt de samenwerking in de wijk versterkt waardoor er goed onderwijs ontstaat in een gezonde leefomgeving en kinderen ‘meedoen’ in de samenleving. Er zijn nu al ontwikkelplekken in Amsterdam, Rotterdam, Sittard-Geleen en Groningen.

Om meer inzicht te krijgen in de impact die deze ontwikkelplekken hebben op het verbeteren van het leren, de gezondheid en het welzijn van kwetsbare kinderen, wordt er momenteel gewerkt aan het verwerven van financiering voor onderzoek. Met de opbrengsten van dit onderzoek kunnen werkzame ontwerpprincipes geïdentificeerd worden voor het ontwikkelen van strategieën voor opschaling. Lees meer

Gezonde Regio
Binnen actielijn 3 gaat het om grootschalige implementatie van best-practices in de regio vanuit kennisontwikkeling. Een goed voorbeeld hiervan is de Regio Deal Foodvalley, die in 2020 is gestart.

De Regio Deal Foodvalley is een meerjarige samenwerking tussen overheden, kennisinstellingen en ondernemers. In dit partnerschap werken Rijk en regio samen om de transitie naar een duurzaam en gezond voedselsysteem te versnellen. Een van de thema’s binnen deze Regio Deal is voeding en gezondheid: van prille start tot oude dag.

Het uitgangspunt is het creëren van een omgeving die mensen verleidt tot het eten van gezond en duurzaam voedsel bij onder andere bedrijven, gemeenten, scholen en ziekenhuizen. Door gezonder te eten, worden de inwoners zelf ook gezonder. Met nationaal toepasbare concepten, richtlijnen en adviezen draagt de Regio Deal Foodvalley bij aan het Preventieakkoord dat zich richt op een gezonder Nederland in 2040, verbeterde (kennis over) voeding en interdisciplinaire samenwerking in de zorg. Lees meer

Kennisplatform
Om ook echt programmatisch met elkaar samen te werken, wordt er via actielijn 4 een kennisplatform ontwikkeld dat gericht is op (inter)nationale communicatie naar een breed publiek.

Eén van de voorgenomen initiatieven is een jaarlijks, tweedaags internationaal congres waar de laatste inzichten over gezondheid, voeding en leefomgeving worden gedeeld en een expo waar betrokken organisaties zich kunnen presenteren. Voor dit jaarlijkse congres worden nog sponsoren gezocht. Neem voor meer informatie contact op met Michiel Roelse via m.roelse@tkitu.nl.

Daarnaast wordt er aangesloten op de Dutch Food Week. Samen met boeren en tuinders, (lokale) overheden, inspirerende foodondernemers en het groen onderwijs wordt gezond eten, duurzaamheid in de keten en goed leven in de spotlights gezet. Dutch Food Week stimuleert het delen van kennis met elkaar op allerlei vlakken en toont nieuwe ontwikkelingen die met ons eten – nu en in de toekomst – te maken hebben.

Meer weten over deze roadmap?
Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen – Jose Vogelezang
Topsector Agri & Food – Kees de Gooijer
Topsector Life Sciences & Health – Nico van Meeteren