Per 1 januari 2026 komt er een eind aan het topsectorenbeleid. Dit betekent echter niet dat ook het innovatiebeleid eindigt. Dirk Duijzer, boegbeeld van de topsector, ziet in de nieuwe situatie kansen om de innovatiekracht van de agrifoodsector te vergroten.

“De topsectoraanpak is een prachtig vehikel om doelgericht te kunnen innoveren. De triple helix-aanpak zorgt voor korte lijntjes tussen het bedrijfsleven, de overheid en de kennisinstellingen. In gezamenlijkheid bepaalden we aan welke maatschappelijke vraagstukken wij een bijdrage in de oplossing kunnen leveren. Dat was niet alleen goed voor de maatschappij, ook het verdienvermogen van de sector werd tegelijkertijd mee vergroot”, zegt Duijzer: “Toen duidelijk werd dat er een einde komt aan het topsectorenbeleid was het dan ook onze belangrijkste inzet om die sterke samenwerkingsstructuur zo goed mogelijk te behouden. Samen met de ministeries van EZ en LVVN en ook met collega-topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen is het ons gelukt om de essentie van onze manier van werken ook te borgen in de nieuwe situatie.”

Nieuwe governance
In die nieuwe situatie verdwijnt de topteamstructuur en worden themateams ingericht die vanuit de relevante ministeries getrokken worden. Voor de agrifoodsector betekent dit dat de strategie van het innovatiebeleid voor een belangrijk deel wordt bepaald in het themateam Landbouw, Water, Voedsel dat door het ministerie van LVVN wordt getrokken en waar ook het bedrijfsleven en kennisinstellingen zitting hebben. De uitvoering van het beleid wordt, net zoals nu het geval is, belegd bij de TKI’s. Duijzer: “Ook daar is en blijft de samenwerking tussen de drie partijen geborgd. Bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen hebben en houden zitting in het bestuur.”

KIA Landbouw, Water, Voedsel blijft leidend
“Het besturingsmodel verandert, maar de onderwerpen waar we op inzetten blijven ongewijzigd. Ook de komende jaren is de KIA Landbouw, Water, Voedsel leidend en zal TKI Agri & Food, samen met de collega-TKI’s, oproepen plaatsen voor nieuwe publiek-private onderzoeksprojecten.

Human Capital Agenda en Internationalisering
De topsector maakt zich naast kennis- en innovatiestimulering ook hard voor het benutten van internationale kansen en voor voldoende goed opgeleide medewerkers, de human capital agenda. “Ook de activiteiten van deze twee werklijnen blijven in 2026 doorgaan. Niet alleen omdat het broodnodig is om hieraan te blijven werken, maar ook omdat ze beiden opgenomen zijn in de KIA.”

Nieuwe kansen
Duijzer verwacht dat de nieuwe situatie tot nieuwe kansen kan leiden: “In de themateams zitten ook andere sectoren aan tafel die een relevante inbreng kunnen hebben bij de oplossing van maatschappelijke vraagstukken. Als topsector keken we vaak al sectoroverstijgend naar vraagstukken. Denk bijvoorbeeld aan onze succesvolle samenwerking met de gezondheidszorg en de tuinbouw in de Roadmap Voeding, Gezondheid en Leefomgeving. Ik verwacht dat een meer structureel contact met vertegenwoordigers van andere sectoren nog meer mooie kansen gaat opleveren.”

Industriebeleid
Niet alleen het innovatiebeleid, maar ook het industriebeleid gaat op de schop. De politiek beslist binnenkort ook de nieuwe koers van het ministerie van EZ. Uitgangspunt is dat ook een deel van de uitvoering van het industriebeleid belegd wordt bij de TKI’s. Duijzer: “Hoe dat precies vorm gaat krijgen is nog niet helemaal duidelijk, maar de samenvoeging biedt kansen voor de sector. Denk aan de noodzaak om tot een weerbaarder voedselsysteem te komen. Geopolitieke ontwikkelingen en klimaatverandering zorgen ervoor dat we ons huidige systeem tegen het licht moeten houden en aanpassingen moeten maken. Typisch een voorbeeld dat je niet met alleen innovatiebeleid of industriebeleid kunt aanvliegen, maar juist integraal moet benaderen. Door het TKI te betrekken bij beide soorten beleid kunnen we zaken effectiever aanpakken. Uiteindelijk bieden zowel het nieuwe industriebeleid als het nieuwe innovatiebeleid goede aanknopingspunten om de Nederlandse agrifoodsector nog verder te versterken.”